Voel je je al misselijk als je alleen maar denkt aan een prik? Of krijg je paniek als je een ziekenhuis binnenloopt? Je bent niet de enige. Prikangst en naaldenangst komen vaak voor, en voor sommige mensen gaat het nog verder: ze voelen angst voor alles wat met medische behandelingen te maken heeft, van dokters tot bloedprikken en ziekenhuizen. Waarom is deze angst zo heftig en – belangrijker nog – wat kun je eraan doen?

Waarom is prikangst anders dan een gewone fobie?

Een fobie voor spinnen of hoogtes zorgt ervoor dat je hartslag omhoog gaat, je begint te zweten en je misschien wilt wegrennen. Maar bij prikangst gebeurt er vaak iets anders. Veel mensen ervaren een vasovagale reactie: eerst stijgt de hartslag door de angst, en dan daalt die ineens sterk. Dit kan leiden tot duizeligheid of zelfs flauwvallen. Dat maakt prikangst extra vervelend en onvoorspelbaar.

Daarnaast speelt controleverlies een grote rol. Bij een prik kun je niet zomaar ‘weggaan’ zoals bij een spin of een hoog gebouw. Je moet blijven zitten of liggen en de prik ondergaan – en dat voelt voor veel mensen beangstigend.

Hoe ontstaat prikangst en medische angst?

Soms is de oorzaak duidelijk: een pijnlijke prik als kind, een keer flauwgevallen, of een nare ervaring in een ziekenhuis. Maar soms is de angst gegroeid zonder dat er één specifieke herinnering aan vastzit. Het kan dan helpen om te onderzoeken waar de angst vandaan komt, maar ook zonder die kennis kun je eraan werken.

Wat kun je doen tegen prikangst en medische angst?

1. Ga niet alleen liggen, maar gebruik spierspanning
Flauwvallen gebeurt vaak doordat je bloeddruk daalt. Dit kun je tegengaan met de spierspanningstechniek: span je been-, buik- en bilspieren een paar seconden aan en ontspan weer. Doe dit een paar keer voor en tijdens de prik om je bloeddruk stabiel te houden.

2. Bereid je voor en neem controle

  • Vraag of je zelf mag aangeven wanneer de prik gezet wordt.

  • Kies of je wilt kijken of juist niet.

  • Als je angst hebt voor ziekenhuizen of dokters, oefen dan met er alleen even naartoe gaan zonder afspraak. Kleine stapjes helpen!

3. Gebruik afleiding

  • Zet een filmpje op of luister muziek tijdens de prik.

  • Concentreer je op iets anders, zoals je ademhaling (in 4 seconden, uit 6 seconden).

  • Knijp in een stressbal of beweeg je tenen om je focus te verleggen.

4. Verwerk oude angsten met EMDR
Als de angst diep zit en steeds terugkomt, kan EMDR-therapie helpen. Dit helpt bij het verwerken van nare herinneringen of onbewuste angstreacties, zodat de paniek minder wordt.

5. Beloon jezelf
Na een prik of medische afspraak: geef jezelf een beloning! Dit helpt je hersenen om een positievere associatie te maken met de situatie.

Angst overwinnen is mogelijk

Prikangst en medische angst voelen misschien alsof ze altijd bij je zullen blijven, maar dat hoeft niet. Met de juiste technieken en stapjes kun je je angst verminderen en weer meer controle ervaren. Heb jij moeite met medische angst en wil je hiermee aan de slag? Neem dan contact met me op en ontdek wat bij jou past!