Het wordt regelmatig geuit in de praktijk. En tijdens de lockdown-door-Corona-maanden was het vaker dan anders. Een wens tot zelfdoding, het niet meer verder willen leven. Dat het wel mag stoppen. Er over praten is heel belangrijk. Niets is zo erg als je zo ellendig voelen en dat het niet bespreekbaar is. Dat iedereen het negeert of er over zwijgt. Vaak uit angst om je te kwetsen of het 'nog erger' te maken. Maar het ergste is juist het er niet over kunnen praten. Het maakt het nog meer beladen.
Passieve wens tot zelfdoding of Actief plan?
Meestal is zo'n wens een passieve wens. Een verlangen naar een ongemerkte stille of radicaal snelle dood. Een dood die genadig is omdat niemand er verantwoordelijkheid voor hoeft te nemen. 'Ik zou het niet erg vinden als ik morgen niet meer wakker word' is er zo eentje. Dan heeft niemand 'schuld' en is het voorbij. Of 'als ik nu mijn stuur omgooi dan is het voorbij. Dan hoef ik niet meer verder.' Een opmerking gemaakt met stille tranen, al zo lang verborgen en ingeslikt verdriet. Een diepe mentale pijn die nu bijna zichtbaar is. Was het een open wond dan zou dat leiden tot zorg, empathie, betrokkenheid en begrip. Helaas is dat bij depressieve gevoelens vaak een stuk minder.
Gebrek aan verbinding
Praten over een wens tot zelfdoding is echter een moeilijk onderwerp. Als iemand dit doet in zijn of haar eigen omgeving stuit dit vrijwel altijd op weerstand en dat is begrijpelijk. 'Dat mag je niet zeggen, dat mag je niet denken. Kijk toch eens hoe goed je het hebt. Er is nog zoveel moois om voor te leven.. wees dankbaar en geniet van het zonnetje.. ' Men wil de ander niet kwijt , reageert met angst voor verlies maar de goedbedoelde opmerkingen werken vaak averechts. Het versterkt enkel de negatieve gevoelens van falen als mens.
Als je geen dankbaarheid meer kan voelen
Maar wat nou als je helemaal geen dankbaarheid meer kan voelen? Als de zon wel schijnt daar buiten maar het licht in je hoofd niet doordringt en de storm daar binnen niet gaat liggen? Als die donkere wolken zo onzichtbaar zijn voor anderen en het enkel een koude gure winter is... al weken lang? Als al je eten smaakt naar karton. Dat voelt enkel nog meer als falen. En faalgevoelens hebben veel mensen die niet meer verder willen leven nu juist vaak al zoveel. Ze falen in hun leven.
Suïcideprotocol doornemen
'Iedereen is beter af zonder mij' verzucht ze. 'Ik ben anderen enkel tot last en zelf kom ik tot niets meer, ik kan dit niet meer, ik wil dit niet meer.. Het leven is te hard voor mij.' We nemen de wanhoop door en bepalen de dreiging. Het blijft een moeilijke afweging telkens weer voor ons beiden, in ons een-tweetje. En dan is er ook nog de hobbel van het overtuigen van andere hulpverleners en instanties dat het toch wel ernstig is. En of er nog wel ergens een plekje is voor iemand in crisis? Het blijft elke keer weer spannend. Wordt het medicatie (verhogen) of wordt het wat anders. Gaat het dan beter of niet..?
Twijfel en onzekerheid
Er komt hulp maar geeft het ook hoop? 'Is het wel eerlijk dat ik nu voorrang krijg op de wachtrij?' De twijfel is hoorbaar in zijn stem. Als het even beter gaat voelt het bijna onecht. Stelt hij zich niet ontzettend aan? Zo erg was het toch helemaal niet?' Hij kan het zich dan nog maar nauwelijks voorstellen dat hij zich zo slecht heeft gevoeld. Maar er blijft een risico bestaan, op een volgende keer. Dan komt het weer keihard binnen en als hij niet uitkijkt, zinkt hij terug in haar moeras van zompende, zuigende, eenzame somberheid. Niemand die hem dan kan opvangen.. in het slechtste geval.
Hulp; therapie en medicatie
Er volgt uiteindelijk (al dan niet na een mislukte poging) een opname maar soms is het te laat. Soms brengt de opname niet de gewenste verbetering. Ik heb in 10 jaar tijd helaas een keer een cliënt verloren door suïcide. Ondanks alle ingezette hulp is het leven soms gewoon te zwaar, is de psychische pijn een ondraaglijk lijden geworden.
Maar vaak helpt een opname wel en gaat het wel goed en kan iemand het licht weer vinden en gaat ook voor die persoon de zon weer schijnen. Vaak met medicatie en een hervonden wil en motivatie om toch door te willen leven, vaak ook door aanpak van onderliggend trauma. Het vraagt soms om drastische veranderingen, om het roer om te gooien en het is misschien wel een van de zwaarste opdrachten die iemand in zijn leven gevraagd kan worden.
De in deze blog verwerkte opmerkingen en omstandigheden zijn berust op verschillende ervaringsverhalen en zijn hier en daar aangepast om herkenning te voorkomen. Mocht je hulp willen bij depressieve gevoelens dan neem gerust contact met mij op.
Reactie plaatsen
Reacties