In elke relatie is het normaal dat er af en toe wrijving ontstaat maar soms kan er een dieperliggend probleem zijn dat bekend staat als passieve agressie. Passieve agressie kan schadelijk zijn voor zowel individuen als relaties omdat het vaak leidt tot een vicieuze cirkel van negatieve emoties en spanningen. Wat is passieve agressie en hoe je kan je het herkennen? En welke stappen kan je ondernemen om er iets aan te doen?

Wat is passieve agressie?

Passieve agressie is een gedragspatroon waarbij iemand indirecte, subtiele of verborgen vormen van vijandigheid, wrok of boosheid vertoont. In plaats van openlijk conflicten aan te gaan, uit een passief-agressief persoon zijn of haar gevoelens op een passieve manier, vaak via indirecte opmerkingen, sarcasme, stilzwijgen of het negeren van verantwoordelijkheden. Dit komt vaak voort uit angst om dingen bespreekbaar te maken. 

Hoe herken je passieve agressie in een relatie?

Het kan soms moeilijk zijn om passieve agressie in een relatie te herkennen, vooral omdat de uitingen ervan vaak subtiel zijn. Hier zijn enkele tekenen die kunnen wijzen op passieve agressie:

1. Sarcasme, cynisme en gemene grapjes: Een passief-agressief persoon maakt vaak gebruik van sarcastische opmerkingen of beledigende grappen om zijn of haar ongenoegen te uiten, maar doet dit op een manier die kan worden afgedaan als 'gewoon een grapje' zodat er geen verantwoordelijkheid genomen hoeft te worden voor de nare opmerkingen.

2. Vermijding, buitensluiten en stilzwijgen: Wanneer er een conflict of probleem is, vermijdt een passief-agressief persoon vaak de confrontatie en weigert hij of zij erover te praten. Ze kunnen iemand doodzwijgen of hun partner structureel negeren of buitensluiten door bijvoorbeeld wel aardig tegen de kinderen te doen en de partner te negeren of buiten te sluiten.

3. Verborgen wrok en wraakzuchtig gedrag: Passieve agressie komt vaak voort uit onderdrukte woede en wrok. Een passief-agressief persoon kan wraakzuchtig gedrag vertonen, zoals opzettelijk vertragingen veroorzaken, vergeten taken uitvoeren, uitstelgedrag of indirecte manieren vinden om de ander te kwetsen.

4. Voortdurend kritiek leveren: Omdat passief agressieve mensen vaak onderliggende boosheid hebben die ze niet openlijk uiten, gaat die boosheid 'ondergronds' verder door voortdurend kritiek te leveren of iemand te wijzen op zijn of haar tekortkomingen. Er volgt ook zelden een compliment of iets positiefs.
5. Roddelen, kwaadsprekerij: Passieve agressie komt naar voren bij roddelgedrag en kwaadsprekerij over de ander. De ander wordt zwartgemaakt bij vrienden, familie of collega's. 
6. Sabotage, tegenwerken, 'ja' zeggen maar 'nee' doen: Dit zijn allemaal vormen van passieve agressie. Er wordt niet openlijk uitgekomen voor het bezwaar of dat je er het niet mee eens bent maar er vindt een onderlaag van stil verzet plaats. Het is ondermijnend voor de relatie. 

Wat kun je doen om passieve agressie aan te pakken?

1. Communiceer openlijk en eerlijk: Een van de belangrijkste stappen om passieve agressie aan te pakken, is door openlijke en eerlijke communicatie te bevorderen. Moedig je partner aan om zijn of haar gevoelens en ongenoegen direct te uiten, zonder gebruik te maken van passief-agressieve tactieken.

2. Identificeer onderliggende problemen: Passieve agressie kan vaak voortkomen uit onopgeloste conflicten en diepere emotionele problemen. Probeer samen met je partner de onderliggende oorzaken te identificeren en werk samen om deze problemen aan te pakken.

3. Stel gezonde grenzen: Het is belangrijk om duidelijke grenzen te stellen en te communiceren wat acceptabel en niet acceptabel gedrag is in de relatie. Zorg ervoor dat beide partijen begrijpen welke gedragingen als passief agressief worden beschouwd en welke niet worden getolereerd.

4. Zoek professionele hulp indien nodig: Als de passieve agressie in de relatie aanhoudt en het moeilijk is om er zelf mee om te gaan, aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken. Een relatietherapeut kan helpen bij het identificeren van de onderliggende problemen en het aanleren van effectieve communicatie- en conflictbeheersingsvaardigheden.

Open communicatie en gezonde grenzen stellen

Passieve agressie kan een destructieve kracht zijn in relaties, maar het kan worden aangepakt door openlijke communicatie, het identificeren van onderliggende problemen en het stellen van gezonde grenzen. Het is belangrijk om te onthouden dat het aanpakken van passieve agressie tijd en inzet vergt van beide partners, maar dat het de moeite waard is om te werken aan een gezonde en liefdevolle relatie.

Stiekem gedrag bij passieve agressie