Veel kinderen groeien op in een gezin met één of twee ouders die te maken hebben met psychische problemen of problematisch gebruik van drugs of alcohol. Deze kinderen, afgekort als KOPP/KOV, hebben een verhoogd risico om later in hun leven zelf psychische problemen te ontwikkelen. Volgens recente schattingen van het Trimbos-instituut groeit inmiddels meer dan 25% van de kinderen die nog thuis wonen in Nederland op in zo'n KOPP/KOV-gezin.

Opgroeien in een KOPP/KOV gezin

Vorig jaar bleek uit onderzoek dat maar liefst 3,3 miljoen Nederlanders te maken hebben met psychische aandoeningen. Nu blijkt dat ongeveer 671.000 ouders in Nederland kampen met psychische aandoeningen en/of problematisch gebruik van middelen. Dit betekent dat er in Nederland zo'n 900.000 kinderen jonger dan 18 jaar opgroeien met een ouder die te maken heeft met psychische problemen en/of verslavingsproblematiek. Dit houdt in dat meer dan een kwart (27,9%) van alle kinderen die nog bij hun ouders wonen, te maken heeft met een ouder die kampt met psychische problemen of een verslaving (KOPP/KOV).

Cijfers in Nederland van ouders met psychische aandoeningen

De recente cijfers over KOPP/KOV zijn gebaseerd op gegevens uit verschillende bronnen, waaronder de NEMESIS-3 studie, een langlopende nationale studie naar de mentale gezondheid van volwassenen in Nederland. Met behulp van deze gegevens hebben we een inschatting gemaakt van het aantal ouders in Nederland met psychische aandoeningen of verslavingsproblematiek en het aantal kinderen dat in deze gezinnen opgroeit.

De dubbele diagnose; psychisch problemen en verslaafd

Als we dieper inzoomen op de cijfers, blijkt dat ongeveer 392.000 kinderen een ouder hebben met twee of meer psychische aandoeningen. Daarnaast hebben zo'n 59.000 kinderen een ouder met zowel psychische problemen als verslavingsproblematiek, wat ook wel een dubbele diagnose wordt genoemd. Interessant is dat meer dan de helft van de ouders in KOPP/KOV-gezinnen in het afgelopen jaar contact heeft gehad met een zorgverlener in de algemene gezondheidszorg, geestelijke gezondheidszorg of verslavingszorg voor hun psychische klachten.

Anouk de Gee, projectleider van het KOPP-KOV project, benadrukt: "Een groot deel van deze ouders heeft contact gehad met een hulpverlener, wat ons het vertrouwen geeft dat we KOPP/KOV-gezinnen kunnen bereiken via de volwassenenzorg. Tegelijkertijd is er een aanzienlijke groep kinderen die niet in aanraking komt met deze zorgverleners. Voor deze kinderen is het van belang dat we alternatieve benaderingen ontwikkelen om hen te bereiken en preventieve ondersteuning te bieden."

Bron: Trimbosch instituut

Ik zelf ben als KOPP kind opgegroeid als kind van een moeder met psychische problematieken. Het is geen gemakkelijke start van je leven en in het begin heb je het niet eens door omdat je het allemaal als 'normaal' beschouwd. Pas veel later in mijn leven werd de schade zichtbaar en het vraagt een hoop van jezelf om dit te verwerken en een meer veilige hechtingsstijl te krijgen. KOPP kinderen hebben vaker een onveilige hechtingsstijl als in Angstig of Vermijdende stijl. 

Docu KOPPgroeien 2022 (let op cijfers hier genoemd zijn lager dan onderzoek 2023)