Veel mensen willen oude, ongewenste gewoontes afleren. Maar uit neuroplastisch onderzoek blijkt dat afleren niet mogelijk is – je kunt wel nieuwe patronen aanleren die de oude overschrijven. Hoe werkt dat precies? En hoe zorg je ervoor dat je brein echt de overstap maakt naar een nieuwe gewoonte?

Waarom oude gewoontes zo hardnekkig zijn

Gewoontes ontstaan door herhaling. Je hersenen zijn erop gericht om energie te besparen, en zodra een bepaald gedrag vaak genoeg is herhaald, wordt het automatisch. Dit is handig bij dingen zoals autorijden of tandenpoetsen, maar minder handig bij gewoontes die je liever kwijt wilt, zoals piekeren, emotie-eten of jezelf klein houden in sociale situaties.

Nieuwe gewoontes aanleren: de sleutel tot verandering

Omdat afleren niet werkt, moet je een nieuw patroon creëren dat sterker wordt dan het oude. Dit doe je door:

1. Bewustwording van het oude patroon

   • Waar komt dit gedrag vandaan?

   • In welke situaties treedt het op?

   • Wat levert het je op, ondanks dat het ongewenst is?

2. Een alternatief bedenken

   • Wat wil je in plaats van dit oude patroon doen?

   • Welke nieuwe gewoonte past bij jouw waarden en doelen?

3. Herhaling, herhaling, herhaling

   • Je brein leert door herhaling. Hoe vaker je het nieuwe patroon oefent, hoe sterker de verbindingen in je hersenen worden.

   • Begin klein: een gewoonte die te groot is, is lastig vol te houden.

4. Triggers en beloningen inzetten

   • Koppel de nieuwe gewoonte aan een bestaande gewoonte (bijvoorbeeld na je ochtendkoffie 5 minuten ademhalingsoefeningen doen).

   • Geef jezelf een kleine beloning wanneer je het nieuwe gedrag uitvoert.

5. Vallen en opstaan hoort erbij

   • Oude gewoontes verdwijnen niet meteen. Terugvallen is normaal en geen teken van falen.

   • Wees mild voor jezelf en pak het gewoon weer op.