De psychologie zegt: psychische problemen ontstaan door disfunctionele of destructieve gedachten, dit zijn  “verkeerde” gedachten. Het probleem zit in het denken en de denkfouten die we maken. Daardoor worden we ongelukkig.

De 15 meest gemaakte denkfouten

1. Rampdenken. “Het is ramp! Het is verschrikkelijk!” Dit zijn de meest gedane uitspraken van mensen die overal meteen de meest grote problemen zien ontstaan, zodra er maar iets gebeurt al is het nog zo klein, dan is het gelijk een ramp. Een vervelende gebeurtenis wordt mega groot gemaakt tot een compleet drama en alles is potentieel gevaarlijk. Het gaat altijd gelijk helemaal fout.

2. Negatief filteren. Alles wat iemand meemaakt krijgt een negatieve lading of negatieve betekenis. Alles wordt door een donkere bril bekeken en positieve dingen worden structureel weg gefilterd of verdraait naar een negatieve uitkomst. Cynisch of sarcastisch reageren is de veelvoorkomende manier om dit denkpatroon in stand te houden als een zelf vervullende voorspelling.

3. Beschuldigen. Wat er fout gaat ligt altijd allemaal aan een ander. Het ligt nooit aan de persoon zelf als er iets niet goed is gegaan. Of je geeft jezelf overal de schuld van, zelfs als je er nauwelijks iets mee te maken had. Het gaat enkel om verantwoordelijkheid of schuldvraag. Er is weinig begrip of empathie in te vinden. De rechter en de beul zijn.

4. Polariseren. Alles is zwart of wit. Er is geen grijs. Het is goed of fout of iemand is een geweldig persoon of het is nietsnut. Er is geen enkele relativering of nuancering mogelijk. De wereld is heel duidelijk verdeeld in uitersten. Slecht of goed, mooi of lelijk, slim of dom, geweldig of waardeloos etc.

5. Strakke regeltjes. Er zijn strakke regels waar iedereen zich aan moeten houden.  Zo is het en niet anders. Als iemand een regel overtreedt ontsteekt men in woede. Je maggeen regel overtreden en alles moet snel, efficiënt en perfect gaan. Er zijn veel “moetens” en hoe het hoort. Strakke overtuigingen als wetboek voor het leven zoals het geleefd dient te worden.

6. Gedachten lezen. Je weet al precies wat die ander denkt of gaat doen. Je vult automatisch in wat een ander zal gaan zeggen of denkt. Je hoeft het al niet meer te horen of te onderzoeken want je weet al precies hoe het zit, wat er gaat gebeuren en wie wat gaat zeggen of doen. Je hebt een glazen bol in je hoofd en je hoeft alleen maar in te vullen wat een ander doet, denkt of voelt.

7. Persoonlijk maken. Alles is een reactie op jou. Iedereen is continu bezig met jou of zou met jou rekening moeten houden. Je vat alles persoonlijk op en voelt je al gauw afgewezen of bekritiseerd. Dit noemen ze ook wel het “spotlight effect”. Je hebt het gevoel alsof iedereen continu met jou bezig is, op jou let en probeert jou aan te vallen of je een hak te zetten.

8. Generaliseren. Als er een keer iets fout is gegaan dan is het allemaal fout gegaan en zal het vast altijd weer fout gaan. Iemand die een fout heeft gemaakt wordt verweten dat hij altijd fouten maakt. Er worden veelvuldig termen als niemand, altijd, nooit, iedereen etc. gebruikt in gesprekken. Er zijn geen uitzonderingen of nuances. Gesprekken zijn vaak fel en ruzie achtig.

9. Aangeleerde hulpeloosheid. Je bent nergens toe in staat, je kan het niet, je zal het waarschijnlijk nooit leren. Je voelt je continu incompetent en niet in staat om de gewone dingen voor elkaar te krijgen. Je schiet voortdurend tekort want jij bent de sukkel, degene die het niet lukt, die het niet geleerd heeft of nooit heeft gekregen. Je vervalt heel makkelijk in een staat van totale wanhoop en passiviteit.

10. Als maar.. Je leeft voortdurend in de veronderstelling dat er eerst dit of dat moet gebeuren voordat jij… iets kan doen. Anderen moeten bij voorkeur je behoeften vervullen of aan voorwaarden voldoen anders kan jij niet functioneren. Er zijn allerlei voorwaarden, mitsen en maren voordat je tot actie komt of iets durft te doen. Je leeft in een verlammende staat van onvervulde voorwaarden.

11. Valse eerlijkheid. Je bepaalt wat eerlijk is en wat niet en andere mensen dienen zich te houden aan jouw gevoel van eerlijkheid en rechtvaardigheid. Jij weet precies hoe het hoort. Onder het mom van eerlijkheid poneer je je stellingen en mening als een feit. Je laat informatie soms weg die het tegendeel zou kunnen bewijzen. Je gebruikt woorden als “eerlijkheid” om botheid of starheid te verbloemen.

12. Gelijk willen hebben. Je hebt altijd gelijk. Je weet alles beter dan anderen. Je wilt het laatste woord in een discussie hebben om jouw gelijk aan te tonen of er doorheen te drukken. Je bent veel slimmer en je weet het gewoon beter. Het gaat je niet om de relaties maar om de feiten. Zo is het en niet anders.

13. Gelijke munt. Je houdt een psychische score kaart bij en leeft vanuit het principe van “voor wat hoort wat”. Je gelooft stellig in karma en verwacht beloning na inspanning maar gelooft ook in straf na in jouw ogen gemaakte fouten. Oog om oog, tand om tand. Je zal het niet nalaten om iemand met gelijke munt terug te betalen als die, in jouw ogen, iets heeft gedaan wat niet kon of fout was.

14. Waarheid. Jouw overtuiging is altijd de waarheid. Alles wat jij voelt en denkt is de ultieme waarheid. Als jij iets stom of raar vindt, dan is het stom of raar. Mensen dienen het hier mee eens te zijn anders liegen ze of zijn ze onwetend, volgens jou. Jij bezit de absolute waarheid en het patent er op. Daar kan niet aan getwijfeld worden. Iedereen die andere ideeën er op na houdt is een leugenaar of snapt het niet.

15. Labelen of etiketten plakken. Als iemand een of twee slechte eigenschappen heeft dan is die persoon gelijk een waardeloze persoon. Iemand wordt meteen als ongeschikt of incompetent weggezet. Mensen worden ingedeeld in categorieën en hokjes en gedefinieerd met een etiket of label naar gelang ze iets goed of fout doen.

Heb je last van denkfouten of zit in je in een situatie waarbij iemand je continu het leven moeilijk maakt vanwege denkfouten? Neem dan gerust contact met mij op.